مردمان بومی و جزیره نشینان تنگه تورس بیش از ۶۰ هزار سال در سرزمین‌های که فعلاً بنام آسترالیا یاد می‌شوند، زیسته اند و دارای فرهنگ‌ها و زبان‌های سنتی خودشان هستند. در اواخر دهه ۱۷۰۰ میلادی با ورود اروپایی‌ها بخصوص بريتانوى ها، مستعمرات بریتانیانوى در سراسر آسترالیا تأسیس شدند. در اواخره دهه ۱۸۰۰ میلادی این مستعمرات پارلمان‌های جداگانه‌اى داشتند، اما در عین حال تابع صلاحيت قانون‌گذاری پارلمان بریتانیا بودند.
هر مستعمره، حکومت و قوانین خاص خود را داشت از جمله سیستم‌های جداگانه راه آهن، سیستم پستی و مالیات. این جدایی سبب بروز مشکلات زیاد برای مردم مى‌شود، و بناءً ساكنين اين مستعمره‌ها به فکر اتحاد افتادند.
آن‌ها استدلال کردند که یک دولت ملی سبب خواهد شد تا:
- با حذف تعرفه‌ها و سرحدات داخلی، تجارت افزایش یافته و اقتصاد تقویت خواهد شد؛
- در صورت تهاجم یک قدرت خارجی، یک نیروی ملی برای دفاع از کشور وجود خواهد داشت؛
- سیستم حکومتی دموکراتیک‌تری ایجاد خواهد شد که در آن زنان بتوانند رأی بدهند؛ و
- ورود مهاجرین به صورت بهتر کنترول خواهد گردید.
در تاریخ ۱ جنوری ۱۹۰۱ این خواست مردم آسترالیا از سوی بریتانیا پذيرفته شد و شش مستعمره بریتانیا یعنی نیو ساوت ویلز، ویکتوریا، کوینزلند، آسترالیای جنوبی، آسترالیای غربی و تزمنیا با هم متحد شده و کشور مشترک‌المنافع آسترالیا را تشكيل دادند.
در آن‌زمان یک مسأله بسیار مهمی که سر راه آسترالیا قرار داشت و حتی قبل از تأسیس آسترالیا در سال ۱۹۰۱، مستعمرات شش گانه در مورد آن نگرانی داشتند، ورود مهاجرین، بخصوص مهاجرین چینایی و اقیانوس آرام به آسترالیا بود.
Credit: peo.gov.au افتتاح نخستین پارلمان مشترک‌المنافع آسترالیا توسط دوک کورنوال و یورک (بعداً شاه جورج پنجم)، ۹ می ۱۹۰۱
هدف این قانون محدود کردن مهاجرت غیرسفیدپوستان، مخصوصاً آسیایی‌ها به آسترالیا بود تا آسترالیا بحیث یک کشور سفیدپوست باقی بماند.
دوکتور مجیب عابد پروفیسور تاریخ در این مورد می‌گوید: «یکی از اولین کارهای‌که پارلمان آسترالیا انجام می‌دهد، تصویب قانون محدودیت مهاجرت ۱۹۰۱ است. این قانون با مجموعه‌ای از قوانین دیگر بنام سیاست آسترالیای سفید مشهور است.»
در آن‌زمان امتحان زبان را معرفی می‌کنند و از این امتحان سوء استفاده می‌شود. موضع آسترالیا این بود که یک مهاجر باید در قدم اول از انگلستان باشد، اگر از آن‌جا نمی‌باشد، حداقل از اروپای غربی باشد، اگر از این کشورهای نمی‌بودید، افسر وزارت مهاجرت می‌توانست هر زبان اروپایی را که انتخاب می‌کرد، امتحان بگیرد. اگر امتحان به موفقیت سپری نمی‌شد، به کسی ویزه صادر نمی‌کردند.»
«به همین شکل اکثریت مردم از آسترالیا دور نگه‌داشته شدند. آن‌های‌که در این‌جا بودند، به شمول افغان‌های ساربان زیر فشار جدی قرار می‌گیرند و یک‌تعداد زیاد شان مجبور به ترک آسترالیا می‌شوند.»
با نافذ شدن قانون محدودیت مهاجرت، حکومت آن زمان آسترالیا نه تنها از ورود اتباع چین و کشورهای اقیانوس آرام جلوگیری کرد، بلکه ورود ساربانان افغان نیز متوقف گردید.
Credit: National Archives of Australia قانون محدودیت مهاجرت ۱۹۰۱
«در جریان جنگ جهانی اول و دوم وضعیت خوب اقتصادی نداشت و حدس می‌زنم که تعداد خواستند، از افغانستان خارج شوند، ممکن است که مهاجرت صورت گرفته باشد، اما اسناد وجود ندارد.»
با ایجاد کشور مشترک‌المنافع آسترالیا از شش مستعمره قبلی بریتانیا، این کشور جدیدالتأسیس آن طوری‌که مردمان شش مستعمره قبلاً پیش‌بینی کرده بودند، به پیشرفت تجارت دست یافته، اقتصادش تقویت گرديد و یک سیستم حکومتی دموکراتیک ایجاد شد.
پیشرفت تجارت و تقویت اقتصاد سبب ورود موترها و تکمیل شدن تأسيسات ابتدائى راه‌هاى آهن در داخل کشور گردیده و ایالت‌ها و قلمروهای مختلف با هم وصل گردیدند. این امر سبب شد تا کارایی شترها از بین رفته و افغان‌های ساربان نیز شغل خود را از دست بدهند.
طوری‌که در قسمت گذشته اشاره شد، یک تعداد افغان‌ها دوباره به کشور و مناطقی‌که از آن‌جا به آسترالیا آمده بودند برگشتند و تعداد دیگرشان در آسترالیا باقی مانده و تشکیل خانواده دادند.
افغان‌های که در آسترالیا باقی ماندند در جامعه مدغم گردیده و به زندگی عادی خود ادامه دادند.
فهیم هاشمی فلم ساز افغان در مورد از بین رفتن کارایی شترها می‌گوید: «با توجه به بمیان آمدن صنعت ساخت و ساز موتر، کارایی شترها و تاریخ افغان‌ها در آسترالیا رو به زوال می‌نهد. البته پالیسی آسترالیای سفید نیز در این امر کارا بود، چون کسانی‌که مصروف تجارت و کاروبار بودند، می‌خواستند، افغان‌ها را منزوی کنند.»
«از همین جهت یک تعداد شان در آسترالیا باقی می‌مانند، و یک تعداد کم به افغانستان بر می‌گردند.»
Credit: Wikimedia Commons: انتقال پُست از گادی شترها به موتر باربری در کاراوینا، مسیر استرزلکی، ۱۹۲۰
سیاست آسترالیای سفید تا سال ۱۹۵۰ به شدت ادامه پیدا می‌کند و قانون محدودیت مهاجرت نیز بطور کامل تطبیق می‌گردد اما پس از سال‌های دهۀ ۱۹۵۰ از شدت این سیاست کاسته می‌شود.
در ابتدا حکومت‌های لیبرال و سپس حکومت‌های آن وقت کارگر (از ۱۹۷۲ الی ۱۹۷۵) با تصویب لایحه شهروندی آسترالیا در سال ۱۹۷۳ تبیعض را از روند درخواست شهروندی حذف كرد. این امر با تصویب قانون تبعیض نژادی در سال ۱۹۷۵ همراه بود كه این قانون، سیاست آسترالیای سفید را بطور کامل از برد.
در عین حال در سال ۱۹۶۹ روابط دیپلوماتیک میان افغانستان و آسترالیا برای اولین بار بطور رسمی ایجاد گرديد که این تحول یک بار دیگر تسهيلاتى را برى ورود افغان‌ها به آسترالیا به وجود آورد.
در قسمت بعدی به ورود افغان‌ها به آسترالیا پس از پایان سیاست آسترالیای سفید خواهیم پرداخت.
