با سقوط رژیم طالبان در سال ۲۰۰۱ کشورهای غربی، عمدتاً کشورهای عضو ناتو وارد افغانستان شدند و نظام جمهوریت تأسيس گردید.
با وجود این‌که آسترالیا عضویت سازمان پیمان اتلانتیک شمالی یا ناتو را ندارد، اما بنابر روابط نزدیک با ایالات متحده امریکا و معاهده امنیتی انزوس ANZUS، آسترالیا نیز نیروهای خود را به افغانستان فرستاد.
معاهده امنیتی ANZUS در سال ۱۹۵۱ میان ایالات متحده امریکا، نیوزیلند و آسترالیا برای حفاظت از امنیت منطقه اقیانوس آرام امضا شد.
پس از حملات یازده سپتمبر در امریکا جورج دبلیو بوش رئیس جمهور ایالات متحده جنگ علیه تروریزم را اعلام کرد. چند روز پس از آن حکومت آسترالیا معاهده ANZUS را اجرا کرده و نیروهای نظامی خود را برای پیوستن به نیروهای امریکایی در افغانستان اعزام کرد. نیروهای دفاعی آسترالیا بین اکتوبر ۲۰۰۱ تا ۳۰ جون ۲۰۰۲ بیش از ۱۱۰۰ سرباز را به افغانستان عزام کرد.
ورود نیروهای آسترالیایی به افغانستان نقطه عطف در روابط دو کشور به حساب می‌آید. مدتی بعد این نیروها در ولایت اروزگان مستقر و علیه طالبان درگير نبرد شدند.
با استقرار نیروهای آسترالیایی در افغانستان، یک تعداد افغان‌ها با این نیروها کار را شروع کردند. بیشتر این افغان‌ها در بخش ترجمانی با نیروهای آسترالیایی کار می‌کردند. یک تعداد دیگر شان در ساحۀنظامی نیز با نیروهای آسترالیایی همکار بودند.
از سوی دیگر آسترالیا در برنامه‌های انکشافی هم در افغانستان دخیل بود و از سال ۲۰۰۱ الی سال ۲۰۲۱ بیشتر از یک میلیارد دالر را در افغانستان به مصرف رسانید .
اين درگيرى آسترالیا در امور توسعوى باعث شد كه در افغانستان در بخش‌های انکشافی نیز همکارانی داشته باشند.
این کمک‌های آسترالیا الی سقوط نظام جمهوریت در افغانستان ادامه داشت. با سقوط نظام جمهوریت در افغانستان در سال نیروهای آسترالیایی، یک تعداد زیاد همکاران خود را از افغانستان خارج کردند.
داکتر مجیب عابد پروفیسور تاریخ در مورد روند تخلیه و اعطای ویزه‌های بشردوستانه به افغان‌ها می‌گوید کسانی‌که از افغانستان خارج شدند یا بطور مستقیم با آسترالیا بخصوص نیروهای آسترالیایی کار کرده بودند، و یا هم ادعای خدمت به آسترالیا را داشتند.
LISTEN TO
نگاهی به هفته: سقوط افغانستان و اقدامات حکومت آسترالیا
SBS Dari
20/08/202108:01
او می‌گوید: «در اگست ۲۰۲۱ کسانی را که آسترالیا از افغانستان بیرون کشیده و نجات داد، تمام شان یا بطور مستقیم با پروژه ملت‌سازی و امنیتی آسترالیا خدمت کرده بودند و در قالب همان پروژه آمدند. یا حداقل ادعا داشتند که برای آسترالیا کار کردیم یا ترجمان بودیم و یا هم در کدام نهادی‌که آسترالیا از آن حمایت می‌کرد کار کردیم.»
«یا هم در اروزگان به آسترالیایی‌ها کدام خدمت دیگری انجام دادیم، مثلاً از داخله جامعه و قوم و مردم. روایت‌ها تا حدی قبل از وقت تعیین شده می‌باشد.»
وحیدالله ویسی سفیر افغانستان در آسترالیا در مورد افغان‌های که بعد از سال ۲۰۲۱ به کمک نیروهای آسترالیایی، وارد کشور شدند می‌گوید که این افراد از جمله متخصصین و ماهرین بودند که به آسترالیا آورده شدند.
«مهاجرین دورۀ دوم طالبان که توسط خود آسترالیا از افغانستان خارج شدند، یک نسل و کدر بسیار خوب افغانستان بعد از اگست ۲۰۲۱ به آسترالیا آورده شده است که اکثراً متخصص، ماهرین و کارشناسان افغانستان هستند.»
روند تخلیه افغان‌ها توسط نیروهای دفاعی آسترالیا ۲۷ اگست ۲۰۲۱ Credit: LACW Jacqueline Forrester/PR IMAGE
آقای ویسی می‌افزاید کسانی‌که پس از سقوط نظام جمهوریت به آسترالیا آمدند، با توجه به شرایط خاص که وجود داشت، اسناد و مدارک با خود نداشتند و سفارت افغانستان با این افراد در تماس است.
او می‌گوید که در مسایل مرتبط به حقوق بشر، کمک‌های انسان دوستانه، مسایل مرتبط به معارف، سفارت افغانستان برنامه‌های را نیز برگزار کرده است و این برنامه‌ها ادامه دارد.
«سفارت افغانستان تمام برنامه‌های قونسلی این افراد پیش می‌برد، چون هنگامی‌که اینجا آمدند، با توجه به شرایطی‌که وجود داشت بدون اسناد و مدارک آمدند و مسایل شخصی خود را در افغانستان گذاشتند.»
«سفارت توانست که برای این افراد مصدر خدمت شود و تا فعلاً این کار را ادامه می‌دهد.»
با این حال داکتر مجیب عابد در مورد حضور آسترالیا در افغانستان بخصوص ولایت اروزگان می‌گوید که افغان‌ها کارکرد نیروهای آسترالیایی در اروزگان را از یاد برده نمی‌تواند. دلیل اصلی اقدامات نیروهای آسترالیایی در افغانستان به شمول اتهامات مرتبط به جنایات جنگی را آقای عابد به نژادپرستی تاریخی سفیدپوستان مرتبط می‌داند.
«افغان‌ها اروزگان را از یاد برده نمی‌توانند. به نظر من برای آسترالیا لازم نبود تا به اروزگان رفته و جنگ کند.»
«اما در عین وقت آسترالیا نمی‌توانست از وضعیت حاکم انگلوسفییر فرار کند. در آسترالیا، کانادا، امریکا و انگلستان یک طرز فکر نژادپرستانه وجود دارد که این کشورهای هم‌زبان را که تا حدی تاریخ شان این‌ها در یک قرابت خاص قرار داده است، فرار کند.»
«تجربه افغانستان از این‌ها تجربه خونین است. دلیل اصلی این کار نژادپرستی تاریخی است که تا هنوز نیز در جریانات و ساختارهای مختلف جهانی و محلی تجربه می‌شود.»
بر اساس معلومات وزارت امور داخله، آسترالیا پس از سقوط نظام جمهوریت و در جریان سال‌های ۲۰۲۱-۲۲ بیش از هشتاد هزار درخواست ویزه بیشردوستانه افغان‌ها را دریافت کرده است. از میان درخواست‌های دریافت شده تنها به ۵۳۲۶ تن در این دوره زمانی ویزه بشردوستانه صادر شده است.
با این حال حکومت آسترالیا در اگست ۲۰۲۱ اعلام کرد که طی چهار سال آینده ۱۵ هزار ویزه بشردوستانه به افغان‌ها اعطا خواهد کرد. بعدها این تعداد به ۲۶۵۰۰ ویزه افزایش یافت که تا سال ۲۰۲۶ به افغان‌ها اختصاص داده شده است.
داکتر نوراحمد خالدی متخصص احصائیه و نفوس در باره آمدن افغان‌ها به آسترالیا پس از سقوط نظام جمهوریت در افغانستان می‌گوید، که بر علاوه رابطه کاری میان این افغان‌ها و آسترالیایی‌ها در افغانستان، تعداد افرادی‌که به آسترالیا آمدند، ارتباط مستقیم به مناسبات آسترالیا با امریکا و انگلستان نیز دارد. او می‌افزاید که این دو کشور به حکومت آسترالیا توصیه کردند، تا یک تعداد افغان‌ها را در کشور بپذیرند.
«پس از تخلیه افغان‌ها توسط امریکا، برای افراد اخراج شده کمپ‌های را ساختند و بعد از آن به کشورهای هم اتحاد خود توصیه کرد تا این افراد را تحت برنامه‌های بشردوستانه قبول کنند.»
بر همین اساس است که این کشورها نظر به قدرت جذب و جاذبه شان این افراد را بین خود تقسیم کردند.»
دلایل آمدن افغان‌ها به آسترالیا را می‌توان امنیت و ثبات آسترالیا، برنامه‌هاى بشردوستانه و جامعه مهاجر پذیر عنوان کرد.
نیروهای خاص آسترالیایی در ولایت اروزگان با مردم محل ۸ جولای ۲۰۱۱ Credit: PR IMAGE
با این حال چالش‌های نیز براى افغان‌هاى تازه وارد وجود داشته که عمده ترین آن‌ها ادغام در جامعه می‌باشد. اما با وجود چالش‌ها ، بسیاری از افغان‌ها توانسته‌اند زندگی جدیدی را در این کشور آغاز کنند و به جامعه استرالیا کمک کنند.
بر اساس سرشماری سال ۲۰۲۱ ادارۀ احصائیه آسترالیا در مجموع بیش از ۹۶۳۰۰ افغان در آسترالیا زندگی میکند. با توجه به آمدن افغان‌ها پس از سقوط نظام جمهوریت در افغانستان و اعلام ویزه‌های بشردوستانه حکومت آسترالیا این رقم بطور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است.
LISTEN TO
آسترالیا درخواست پناهندگی بیش از ۵۰ هزار شهروند افغانستان را رد کرده است
SBS Dari
19/09/202306:51
داکتر نوراحمد خالدی در این مورد می‌گوید: «در ۳۰ جون ۲۰۲۱ نفوس افغان‌ها در آسترالیا ۹۶۳۴۷ تن بود. این کسانی هستند که پدران شان در افغانستان تولد شده اند.»
«افزایش نفوس از طریق تولدات منفی وفیات جمع مهاجرت‌ها محاسبه می‌شود. با توجه به این دو شاخص در چهار سال گذشته نفوس افغان‌ها ۱۶۶۶ تن اضافه شده است.»
«آسترالیا در جریان چهال سال گذشته به ۱۹۷۸۷ تن ویزه بشردوستانه صادر کرده است و این افراد به آسترالیا آمدند. مهاجرین‌که بدون ویزه بشردوستانه به آسترالیا آمدند تعداد شان ۸۲۶۸ تن بوده اند. اگر این ارقام را با هم جمع کنیم، نفوس افغان‌ها در آسترالیا در ۳۰ جون ۲۰۲۴ معادل ۱۲۷۳۱۶ تن می‌باشد.»
در قسمت بعدی به فعالیت‌های و دستاوردهای افغان‌ها در آسترالیا پرداخته می‌شود.
قسمت‌های گذشته
تاریخ افغان‌ها در آسترالیا | قسمت اول: افغان‌های ساربان
