တၢ်အံၤမ့ၢ်ခီဖျိအသးလၢ တၢ်အိၣ်ဆိးအပှ့ၤကလံၤဒိၣ်ထီၣ် အတၢ်တာ်တၢ် တၢ်ကီတၢ်ခဲသ့ၣ်တဖၣ်အဃိ ကဲထီၣ်ဝဲတၢ်မၤဆူၣ်မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢအဘၣ်ဆှၢအဖိဖဲကၠိပူၤ လၢအတပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်အီၣ်တၢ်အီဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲ Eat Up Australia တၢ်ပာ်ဖျါအပူၤန့ၣ် ပာ်ဖျါဝဲလၢ ပှၤကၠိဖိဖဲကၠိပူၤ လွံၢ်ပူတပူန့ၣ် လၢအဝဲသ့ၣ်မုၢ်ဆါခီတၢ်အီၣ်အဂီၢ် အခဲအံၤ ဘၣ်ဒိးသန့ၤအသးလၢ တၢ်ဟ့ၣ်သးကညီၤကရၢသ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤန့ၣ်လီၤ. သၢနံၣ်အတီၢ်ပူၤ တၢ်အိၣ်သးဒ်အံၤ ဟဲအါထီၣ်ဝဲကွ့ၢ်ကွ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲ ၂ဝ၂၅နံၣ်အတီၢ်ပူၤ ဖိသၣ်လၢအအိၣ်ကၠိလွဲၢ်ဂၤအကျါ တဂၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်မုၢ်ဆါခီတၢ်အီၣ်အဂီၢ် ဘၣ်ဒိးသန့ၤအသးလၢ — Eat Up Australia — တၢ်ဟ့ၣ်သးကညီကရၢ, လၢအဟ့ၣ်လီၤဒုးအိၣ်ကလီဝဲကၠိသ့ၣ်တဖၣ်အမုၢ်ဆါခီတၢ်အီၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲ ၂ဝ၂၂နံၣ်အခါန့ၣ် ပှၤကၠိဖိလၢအသူဝဲတၢ်ကရၢကရိအံၤအတၢ်မၤစၢၤဝဲၤကျိၤန့ၣ်အိၣ်ဝဲဒၣ် ယဲၢ်ဂၤအကျါ တဂၤန့ၣ်လီၤ.
ပှၤကၠိဖိလၢအဒိသန့ၤသးဒီးတၢ်ဟ့ၣ်သးကညီကရၢဝဲၤကျိၤအနီၣ်ဂံၢ်ဟဲအါထီၣ်အံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်ကီဖးဒိၣ်တခါ လၢအခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ပှၤအီစထြ့လယါဖိ ဟံၣ်ဒူၣ်ဃီဒူၣ်လၢ အဘၣ်သဂၢၢ်ဒီးတၢ်အီၣ်တကူတယၢဘၣ်အနီၣ်ဂံၢ်ဟဲအါထီၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပှၤလၢအဒုးအိၣ်ထီၣ် Eat Up Australia, တၢ်ကရၢကရိအံၤ အခိၣ်ဒိၣ် Lyndon Galea , စံးဝဲဒၣ် တၢ်အိၣ်လဲဟံၣ်အဘူးအလဲ, ထံပှ့ၤ, မ့ၣ်အူပှ့ၤ, ဂာ်သဝံပှ့ၤ, လီတဲစိ ဒီး အ့ထၢၣ်နဲးအပှ့ၤသ့ၣ်တဖၣ် ဒီး စ့အ့ၣ်ပှ့ၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဘၣ်ဒိးဘၣ်ထံးဖးဒိၣ်လၢဟံၣ်ဖိဃီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
“တၢ်ဂ့ၢ်ဒ်သိးလၢ တချုးဖဲဖိသ့ၣ်တဖၣ် တၢ်အီၣ်တအိၣ်လၢၤဘၣ် အပတီၢ်တုၤဃီၤဒ်ဘၣ်န့ၣ် မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ကီၤဝံၤပာ်စၢၤလံတၢ်အီၣ်န့ၣ် ပနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲအီၤတလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. နာ်သက့ တၢ်လီၤသးအုးတခါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ဖိသၣ်ဟဲထီၣ်ကၠိလၢတၢ်အီၣ်တပၣ်ဃုာ်ဘၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အီၣ်ပၣ်ထဲတစဲးဖိ အနီၣ်ဂံၢ်န့ၣ်ဟဲအါထီၣ်, လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ် ပတထံၣ်ဘၣ်တ့ၢ်အီၤဒ်အံၤနီတဘျီဘၣ် အဃိ ပလိၣ်ဘၣ်အါထီၣ်ဝဲတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤန့ၣ်လီၤ.”
ကၠိလၢအပၣ်ဃုာ်ဖဲတၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါအပူၤအံၤ အါန့ၢ်သၢပူတပူန့ၣ် စံးဝဲဒၣ် ကၠိဖိလၢအနုာ်လီၤပၣ်ဃုာ်ဖဲ တၢ်မၤန့ၢ်ကလီဘၣ်မုၢ်ဆါခီတၢ်အီၣ်န့ၣ် အနီၣ်ဂံၢ်ဟဲအါထီၣ်ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
Mr Galea စံးစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်လၢ ဖဲဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ် တအိၣ်ဒီးတၢ်အီၣ်လၢပှဲၤပှဲၤအခါ, မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးစ့ၢ်ကီးအဝဲသ့ၣ်တၢ်မၤန့ၢ် တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤ.
“ကၠိသရၣ်သရၣ်မုၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ရှဲပၠးဝဲဒၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဂ့ၤကတၢၢ်လၢတၢ်နၢ်ပၢၢ်ဘၣ်အီၤသ့ညီကဒၣ်ဖိန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲဒၣ် ဖဲဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်သၣ်ဝံၤအသးန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ပာ်တၢ်သးစၢၢ်ဆၢလၢတၢ်မၤလိအပူၤတန့ၢ်လၢၤဘၣ်ဒီး ဖဲဖိသၣ်တဂၤ ပာ်အတၢ်သးစၢၢ်ဆၢမ့ၢ်တန့ၢ်လၢၤအခါ တညီလၢ အကမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”
တၢ်ဟ့ၣ်သးကညီကရၢ Foodbank အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢအမ့ၢ် School Breakfast 4 Health ကၠိဂီၤတၢ်အီၣ်လၢဆူၣ်ချ့အဂီၢ် တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ စ့ၢ်ကီး ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်ဃ့တၢ်မၤစၢၤအါထီၣ်လၢတၢ်ဂ့ၢ်ဒ်သိးလိာ်အသးန့ၣ်လီၤ.
ဖဲအပူၤကွံာ်ခံနံၣ်အတီၢ်ပူၤ, ဝဲၤကျိၤအံၤဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤအါထီၣ်တၢ်မၤစၢၤအိၣ်ဝဲဒၣ်သၢပူတပူ — လၢအဘၣ်မၤစၢၤဝဲဒၣ်ပှၤကၠိဖိ ဖဲကၠိအဖျၢၣ် ၆၇၆ ဖျၢၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
တုၤလီၤဖဲလါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၇သီန့ၣ်, နယူဆီၣ်သ်ဝံ ပဒိၣ် ဟ့ၣ်လီၤအါထီၣ်ဝဲကျိၣ်စ့ ၈၈,ဝဝဝ ဆူပဒိၣ်ကၠိ ကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ် တၢ်အီၣ်ကလီ ဂီၤခီတၢ်အီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ကျိၣ်စ့တၢ်မၤစၢၤအံၤ မ့ၢ်ကျိၣ်စ့လၢတၢ်ကဟ့ၣ်မၤစၢၤ Foodbank လၢအအိၣ်ဖဲ နယူဆီၣ်သ်ဝံဒီး ACT ဝ့ၢ်ခိၣ်တၢ်ပၢ ဒီၣ်လၣ် ၈ ကကွဲၢ်အကျါ တနီၤန့ၣ်လီၤ.
ဖဲလါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၇သီန့ၣ် တၢ်ဟ့ၣ်သးကညီကရၢအံၤပှၤပၢဆှၢတၢ်အခိၣ်ဒိၣ်, John Robertson တဲဘၣ်ဝဲတၢ်ကစီၣ်သန့သ့ၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်ဟ့ၣ်လီၤအါထီၣ်တၢ်မၤစၢၤဖဲအံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဆီတလဲတၢ်အိၣ်မူသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
“တၢ်မၤအါထီၣ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ ဆူကၠိဖျၢၣ် ၁ဝဝဝ လၢအအိၣ်သကုၤကီၢ်စဲၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤလၢအလီၤဆီတခါဒီး မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဆီတလဲလၢတၢ်အိၣ်မူသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဂဲၤလိာ်ထံဂူၢ်ကီၢ်သဲးသ့ၣ်တဖၣ် တဲသကိးဝဲလၢ တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်သ့ၣ်လၢတၢ်ကဆီတလဲဖိသၣ်တဂၤအတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် ပနၢ်ဟူဘၣ်တ့ၢ်အီၤဖးယံၤလံ. အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်တဟံးန့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဖဲအံၤဘၣ်န့ၣ်, အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် တမၤတၢ်မၤဘၣ် မၤတၢ်တကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”
ကိးနံၣ်ဒဲး တၢ်ဟ့ၣ်သးကညီကရၢ Salvation Army ဟ့ၣ်လီၤမၤစၢၤဝဲဒၣ်ပှၤတဝၢ ၂၄ဝ,ဝဝဝ လၢအလိၣ်ဘၣ်တၢ်အီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၂ဝ၂၄နံၣ် တၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါအပူၤန့ၣ် ပာ်ဖျါဝဲဒၣ် တၢ်ဂ့ၢ်သၢထံၣ် လၢပှၤအီစထြ့လယါဖိ သၢကကွဲၢ် အိၣ်မူဖဲတၢ်ဖှီၣ်တၢ်ယာ် ဒိၣ်ယိာ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ်လၢ ပှၤအိၣ်ဖှီၣ်အိၣ်ယာ် ၄၇ မျးကယၤအံၤ ဃုထၢလၢ ကအိၣ်ဝံၤတၢ်အီၣ် ဒီး စ့လၢအိၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ပာ်အီၤလၢ တၢ်ဟ့ၣ်လီၤဟံၣ်ဒိးလဲအပှ့ၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဟ့ၣ်လီၤကဒါက့ၤ စ့ဟံးလိၢ်လၢတၢ်ပှ့ၤဟံၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
Major Gary Masters လၢ Salvation Army ကရၢစံးဝဲဒၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤပာ်ကီၤသ့ၣ်တဖၣ် ဒုးနဲၣ်ဖျါစ့ၢ်ၢီးလၢ ပှၤလၢအအိၣ်ဆိးဖဲတၢ်ဖီၣ်တၢ်ယာ်အပူၤ ဖဲအဖိသၣ်အခါန့ၣ် တုၤလၢအမ့ၢ်ဒိၣ်ထီၣ်တဘျီ အတၢ်အိၣ်သးလၢ ကျိၣ်စ့တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢတအိၣ်ဘၣ် ကျိၣ်စ့တလၢပှဲၤဘၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်သ့ဝဲဒၣ် သၢဆးန့ၣ်လီၤ.
“တၢ်ဟ့ၣ်လီၤဟံၣ်ဃီအဘူးအလဲဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ် ကအိၣ်မူက့ၤအဂီၢ် တနွံန့ၣ် အစ့အိၣ်က့ၤဒၣ်ထဲ ၈ ဒီလၣ်န့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထီၣ်ကဒါလၢ ကသံၣ်ကသီပှ့ၤဒီး တၢ်အဂုၤအဂၤခဲလၢာ်အပှ့ၤအဂီၢ်န့ၣ် တနွံ ၈ဒီလၣ်န့ၣ် နကအိၣ်မူဒ်လဲၣ်.”
ဖဲလါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ အသီ ၂ဝန့ၣ် Social Justice Stocktake တၢ်ကရၢကရိပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအဝဲသ့ၣ်တၢ်ဃိထံၣ်သ့ၣ်ညါန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤ Stocktake မၤအီၤဝံၤဖဲ အပူၤကွံာ်တနံၣ် နံၣ်ကဘူးကကတၢၢ်အခါ, ဒီးအဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ်လၢ ပှၤအီစထြ့လယါဖိသ့ၣ်တဖၣ် တၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီအခိၣ်သ့ၣ်သၢထံၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ, ဟံၣ်ဃီတၢ်အိၣ်ဆိး တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအတၢ်ဂ့ၢ်ကီ, နီၣ်သးဆူၣ်ချ့တၢ်ဂ့ၢ်ကီဒီး ကျိၣ်စ့တၢ်ဃံးတၢ်စ့ၤ အတၢ်ဂ့ၢ်ကီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
Mr Masters စံးဝဲဒၣ် တၢ်ဂ့ၢ်ကီသ့ၣ်တဖၣ် ဟဲဒိၣ်ထီၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်လၢ အဘၣ်ဃးဒီး ပှၤနီၣ်တဂၤစုာ်စုာ်ဘၣ်, တၢ်အံၤ မ့ၢ်ခီဖျိဒၣ်အသးလၢ သနူဒီးတၢ်ဖံးတၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ် တၢ်မၤအီၤတကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
“ပပှၤတဝၢတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်ကျိၣ်စ့တၢ်မၤန့ၣ်အတၢ်လၢပှဲၤထီၣ်ဘးတအိၣ်ဘၣ်. ခီမီဝဲးသ်ပဒိၣ်အံၤ လိၣ်ဘၣ်က့ၤကွၢ်ကဒါက့ၤတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဒီး မၤအါထီၣ် ကျိၣ်စ့တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤလၢတၢ်ဟဲနုာ်အဂီၢ် ဒ်သိး JobSeeker ဒီး Youth Allowance ကျိၣ်စ့တၢ်မၤစၢၤသ့ၣ်တဖၣ်, မ့ၢ်မၤဂ့ၤထီၣ်ဝဲကျိၣ်စ့တၢ်မၤစၢၤအံၤမး, တၢ်ဖံးတၢ်မၤတအိၣ်ဘၣ်န့ၣ် အခီပညီတကဲထီၣ် တၢ်ဘၣ်အိၣ်မူလၢတၢ်ဖှီၣ်တၢ်ယာ်ယံၤထၢအပူၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”
