ဖဲ၂ဝ၂ဝ — ၂ဝ၂၂ နံၣ်အဘၢၣ်စၢၤ ဟီၣ်ကဝီၤ တၢ်လီၢ်ဖးလဲၢ် အါမး ဘၣ်အိၣ်လၢထံအဖီလာ် သၢဘျီတုၤလွံၢ်ဘျီဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ.
မ့ၢ်လၢမူခိၣ်စူၤထံအါတပယူာ်ဃီ ကဲထီၣ်အသးတလီၢ်လီၢ်အဃိ ထံကျိထံကွာ်သ့ၣ်တဖၣ် အထံအါတလၢလီၤသလၣ်လီၤအသး လၢအမ့ၢ်ဝဲထံလုၢ်ဘၢတၢ် အဃိ ဒုးအိၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး လၢတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဆီလီၤ ဖဲပှၤတဝၢတနီၤနီၤအပူၤ တကးဒ်ဘၣ် ဟံၣ်ဃီတဖၣ် ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဒီး သးသမူတနီၤဘၣ်လီၤမၢ်ကွံာ်န့ၣ်လီၤ.
အဃိန့ၣ် ထံလုၢ်ဘၢတၢ်အံၤကကဲထီၣ်နးနးကလဲာ်န့ၣ် နသ့ၣ်ညါအီၤကသ့ဒ်လဲၣ်? ဒီး နကြၢးကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤတၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်? နဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢမတၤတဂၤအအိၣ်သ့လဲၣ်? ကြၢးလၢနအိၣ်ဧါ မ့တမ့ၢ် ဟးထီၣ်ကွံာ်ဖဲတၢ်လီၢ်အံၤဧါ?
ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၤနီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်စံးလၢ ပှၤကညီဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤသ့ၣ်တဖၣ် ထီဘိ ဘၣ်အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤသးလၢမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤ နးနးကလဲာ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ခိးကွၢ်မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်အိၣ်သးသ့ၣ်တဖၣ်ဒီး အိၣ်ကတီၤပာ်သးလၢဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်ဖိတၢ်လံၤပီးလီ
Dorothy Tran မ့ၢ်ဝဲ Community Capability Officer လၢ NSW ကီၢ်စဲၣ် SES အဂီၢ်တဂၤန့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ် အပတီၢ်အဆိကတၢၢ်တခါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤဆိပာ်စၢၤသးန့ၣ်လီၤ. ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ်ကဘၣ်နၢ်ပၢၢ်ဝဲ အဝဲသ့ၣ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အပတီၢ်, ဒီးအဝဲသ့ၣ်ကတီၤဆိ ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤခိၣ်သ့ၣ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးသ့ၣ်တဖၣ်ကသ့ဝဲဒၣ် — ဒ်အမ့ၢ် ဖဲလၢတၢ်တတၢၤတနါကဲထီၣ်အခါ တၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်မၤအီၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
“တချုးပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ် ကွၢ်ဃုလၢ အဝဲသ့ၣ်ကရဲၣ်ကျဲၤပာ်လီၤဆိပာ်စၢၤတၢ်ဒ်ဘၣ်န့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်သ့ၣ်ညါ ဘၣ်မနုၤအဃိအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ကတီၤဆိပာ်စၢၤ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်, တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်နီၣ်နီၣ်န့ၣ်မ့ၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဖဲလဲၣ်, မၤတၢ်မၤဖဲလဲၣ် မ့တမ့ၢ် လဲၤဟးတၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်, တၢ်လီၢ်အံၤ ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလၢကလံၤမုၢ် မ့တမ့ၢ် ထံလုၢ်ဘၢတၢ်သ့ဒ်လဲၣ်? တၢ်လၢကလံၤမုၢ်န့ၣ် နုာ်လီၤအူတၢ်သ့ဝဲ ကိးပူၤဒဲးအဃိ တၢ်အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤဆိပာ်စၢၤသးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအဂ့ၤတခါန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ထံလုၢ်ဘၢတၢ်န့ၣ်, နမ့ၢ်အိၣ်ဘူးဘၣ်ဖုးဒီးထံကျိယွၤလီၤအကျိၤ, တြိပူၤ, တၢ်ဒုးယွၤလီၤထံအဂီၢ်ထံပိၤဘိကျိၤန့ၣ် ကဘၣ်သ့ၣ်ညါဝဲဒၣ် မ့ၢ်ထံသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအယွၤလီၤကသ့ဆူလဲၣ်ဒီး မ့ၢ်အဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအဝဲသ့ၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ် အဒိ, ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ဟံၣ်ဃီ မ့တမ့ၢ် ကျဲလၢအဝဲသ့ၣ်ကဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးသးအဘၢၣ်တီၤ မ့တမ့ၢ် ကျဲလၢအဝဲသ့ၣ်သူအီၤလၢ တၢ်လဲၤတၢ်မၤ ဒီး က့ၤဆူဟံၣ် အဂီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.”
မ့ၢ်လၢထံဒိၣ်ထီၣ်ဖုးသ့အဃိ ပှၤအိၣ်ဘူးဒီးထံကျိယွၤလီၤအကျိၤသ့ၣ်တဖၣ် ထီဘိန့ၣ်ကဘၣ် မၤသ့ၣ်ညါအသးလၢ မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်အိၣ်သးန့ၣ်လီၤ. ပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ခိးမၤန့ၢ် မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤအတၢ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤလၢခံကတၢၢ် သ့ဝဲဒၣ်ဖဲတၢ်ထိၣ်ဒွးမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤဝဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ်—The Bureau of Meteorology မ့တမ့ၢ် ဖဲ SES apps အပူၤ, အဝဲသ့ၣ်လီပှာ်ယဲၤသန့သ့ၣ်တဖၣ်အပူၤ မ့တမ့ၢ်ဖဲအဝဲသ့ၣ် social media ကမျၢၢ်တၢ်ဆဲးကျိးတဝၢအပူၤန့ၣ်လီၤ.
တချုးထံမဲာ်ဖံးဟဲအါထီၣ်ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်ဒ်ဘၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်အိၣ်ကတဲၤကတီၤပာ်သးလၢ အဝဲသ့ၣ်ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်အိၣ်ဒီးအဖိ, ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢအဘုၣ်ဝဲသ့ၣ်တဖၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢအဝဲသ့ၣ်ဘုၣ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်သ့ၣ်ညါ မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ် ကစိာ်ပူၤဖျဲးအဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ် ဒီး ကစိာ်ပာ်ပူၤဖျဲးအဝဲသ့ၣ်ဖဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အပတီၢ်အဖီခိၣ်, ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကလိၣ်သုးပူၤဖျဲးကွံာ်အသးန့ၣ်လီၤ. ကျဲအဂၤတဘိန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကဆၢတဲာ်လၢကအိၣ်တ့ၢ်ဖဲန့ၣ်ဒီး ဒီသဒၢအဝဲသ့ၣ်ဟံၣ်ဃီတၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဃုထၢကျဲတဘိဂ့ၤတဘိဂ့ၤန့ၣ်, ပှၤလၢအအိၣ်ဖဲထံလုၢ်ဘၢတၢ်အဟီၣ်ကဝီၤသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ် ကဘၣ်ဆိကမိၣ်ပာ်ဝဲဒၣ်လၢ တၢ်ဖိတၢ်လံၤနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်ကလိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်ဖှိၣ်ဃာ်ဆိအီၤဒီး ဘိၣ်ထီၣ်ပာ်အီၤဒ်အမ့ၢ်ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်လိၣ်ဘၣ်အဘိၣ်န့ၣ်လီၤ.
Source: AAP
Ms Tran ရှဲပၠးဝဲဒၣ်, “မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်လိၣ်ဘၣ်ကသံၣ်လၢကဘၣ်သူဝဲလၢတနံၤဘၣ်တနံၤအဂီၢ်ဧါ? နကဘၣ်ဆိကမိၣ်ပာ်နတၢ်လိၣ်ဘၣ်အခီၣ်တဃာ်လၢ တအိၣ်တသ့ နလိၣ်ဘၣ်အီၤသပှၢ်ပှၢ်သ့ၣ်တဖၣ်, အဒိ, ဒ်သိး ကတီၤပာ်ဆ့ကူဆ့ကၤစှၤကိးဘ့ၣ်, ထံအိဒီး တၢ်အီၣ်တၢ်အီသ့ၣ်တဖၣ်. ဖဲနဟံၣ်ဖိဃီဖိအပူၤ နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢနဘုၣ်အီၤ မ့တမ့ၢ် ဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်, မၤလီၤတံၢ်စ့ၢ်ကီးလၢနကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤတၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်. အဒိဒ်သိးပျံၤစၢလၢဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအဂီၢ်, ဃာ်ဖျၢၣ်လၢကပၢနုာ်စိာ်အဝဲသ့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်တၢ်အီၣ်တနီၤဒီး ကသံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်. လၢဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်, ကူကၤအပိၣ်, တၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢအဝဲသ့ၣ်လိၣ်ဘၣ်အီၤ, ဒီးမ့မ့ၢ်ဖိသၣ်ဆံးန့ၣ်ကလိၣ်ဘၣ်ဝဲ nappies ဒီး အဝဲသ့ၣ်လ့ၣ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်. ကတီၤပာ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢကမၤမုာ်အဝဲသ့ၣ် ဒ်အမ့ၢ်တၢ်လိာ်ကွဲ, ယၣ်လုာ်ဖိ လၢကဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢဒီး တၢ်သူၣ်မုာ်သးမုာ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.”
Ms Tran ဟ့ၣ်ကူၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ကတဲာ်ကတီၤပာ်ဃာ် နဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်ဆဲးကျိးနီၣ်ဂံၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဂ့ၤဂ့ၤဒီး တချုးတၢ်ကဲထီၣ်သးဒ်ဘၣ်န့ၣ် မၤလီၤတံၢ်လၢ ပှၤကိးဂၤ သ့ၣ်ညါတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ.
“နမ့ၢ်ကဟးထီၣ်န့ၣ် တၢၣ်ပီၣ်သကိးတၢ်ဒီးနဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီး နတံၤသကိးသ့ၣ်တဖၣ်လၢနကလဲၤဆူလဲၣ်. နကဟးထီၣ်ကွံာ်ဖဲတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအပူၤအဂီၢ် မ့ၢ်နလဲၤဃုာ်ဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂၤတဒူၣ်ဒီး တံၤသကိးအဂုၤအဂၤသ့ၣ်တဖၣ်သ့စ့ၢ်ကီးဧါ? မ့ၢ်နကဘၣ်လဲၤဆူတၢ်ပူၤဖျဲးတၢ်လီၢ်လၢတၢ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်ဃာ်အီၤတခီဧါ? ဖဲနဟံၣ်ဖိ ဃီဖိအကျါ နမ့မ့ၢ်ပှၤကတိၤကျိးထံတၢ်ကတိၤအခိၣ်သ့ၣ်တဂၤ, နမ့မ့ၢ်ပှၤကတိၤအဲကလံးကျိးဘၣ်ကတၢၢ်တဂၤ, ဒီးဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သးအခါ အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်အိၣ်တ့ၢ်ဖဲဟံၣ် လၢနတအိၣ်တပူၤဃီဒီးအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်အခါ, နမ့ၢ်တအိၣ်ဖဲဟံၣ်ပူၤဘၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးဧါ? ပနၢ်ဟူဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ် တနီၤနီၤန့ၣ် ဖံဖုသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်တ့ၢ်ဖဲဟံၣ်ကွၢ်ဝဲဒၣ်အလံၤဖိသ့ၣ်တဖၣ်, ဖဲန့ၢ်အခါ ကလံၤမုၢ်မ့ၢ်လီၤ မ့တမ့ၢ် ထံမ့ၢ်လုၢ်ဘၢတၢ် ဒီးမ့ၢ်ကဘၣ်သုးပူၤဖျဲးအသးန့ၣ် ကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်အဂီၢ် မ့ၢ်ဖံဖုသ့ၣ်တဖၣ်သ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးဧါ? တၢ်ဟ့ၣ်နီၤလီၤဒုးသ့ၣ်ညါဒီး မၤလိဆိပာ်စၢၤနတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအကါဒိၣ်သပှၢ်ပှၢ်န့ၣ်လီၤ.”
တၢ်လိၣ်ဘၣ်အဂုၤအဂၤလၢ တပၣ်ဃုာ်ဘၣ်တသ့ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ် လီအ့ၣ် (batteries), တးမံ သ့ၣ်တဖၣ်, ပနဲတၢၣ်သ့ၣ်တဖၣ်, ကူကၤဒီသဒၢမူခိၣ်စူၤထံ, ယၣ်လုာ်သ့ၣ်တဖၣ်, ဒီး တၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢတၢ်လဲၤထီၣ်တၢ်ဟးလီၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်အကါဒိၣ်အဂၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ကသံၣ်ဖီၣ်ပီးလီလၢတၢ်သူအီၤလၢဂ့ၢ်ဂီၢ်အူအဂီၢ်ဒီး လံာ်လဲၢ်တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါလၢအရ့ဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ် လၢအမ့ၢ်ဒ်သိး passports မ့တမ့ၢ် လံာ်တကွီၣ်ဒိတခါခါလၢ ID အဂီၢ်, စ့တၢးလံာ်လဲၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အုၣ်ကီာ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ် — ဃုာ်ဒီး ထူလွဲတၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ် လၢအပၣ်ဃုာ် ဟံၣ်ဃီလံာ်လဲၢ် မ့တမ့ၢ် ဟံၣ်ဖိဃီဖိတၢ်ဂီၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤသးတချုးဖဲကလံၤမုၢ်အူနုာ်လီၤဒ်ဘၣ်
ကလံၤမုၢ်မ့ၢ်လီၤဒီး ထံလုၢ်ဘၢတၢ်မ့ၢ်ကဲထီၣ်န့ၣ် ပှၤတဝၢဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤသ့ၣ်တဖၣ် အါတက့ၢ်န့ၣ် ဒိးသန့ၤအသးလၢ ကီၢ်စဲၣ်ဒီး လီၢ်ကဝီၤ ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤအတၢ်မၤစၢၤန့ၣ်လီၤ.
ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်မၤစၢၤဝဲၤကျိၤ လၢအဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤဒ်အမ့ၢ် ကီၢ်စဲၣ်ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်မၤစၢၤဝဲၤကျိၤ (SES)အံၤ မ့ၢ်ဝဲၤကျိၤလၢအမၤစၢၤပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ် လၢတၢ်ကတဲာ်ကတီၤသးလၢ ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်အိၣ်သးအဂီၢ်, ဒ်သိးကမၤစှၤလီၤ တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ် တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး တသ့ဖဲအသ့န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် မၤစၢၤတၢ်သုးပူၤဖျဲးသး ဒီးဖဲတၢ်စူၤမ့ၢ်ကတၢၢ်ဒီး ထံလုၢ်ဘၢတၢ်လီၤကယးကွံာ်အလီၢ်ခံန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်မၤဆှဲကဆှီတၢ်ဒီး က့ၤတ့ဂ့ၤထီၣ်ကဒါက့ၤ တၢ်လၢအဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤနဟံၣ် လၢကလံၤမုၢ်အူတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်အဂီၢ် အပတီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲယိယိဖိန့ၣ်လီၤ.
ကျိၤကျဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ခွဲသိၣ်ခွဲပျီကွံာ် ထံမိၤတြိၤ, ထံကျိၤ ထံယွၤလီၤအဂီၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဒ်အမ့ၢ်တၢ်ဒီသဒၢပာ်ထံကျိၤ လၢအသုတကးတံာ်သးတဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကလံၤအူအခါ တၢ်လၢအဖျိးကွံာ်သ့ သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် စၢတံၢ် ဘိၣ်တံၢ်ဃာ်အီၤဂ့ၤဂ့ၤ. ဟံၣ်ခိၣ်လၢအဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး အကၢ် မ့တမ့ၢ် ဖျိးထီၣ်ကွံာ်တဘ့ၣ်ဘ့ၣ် မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ် ဘှီထီၣ်ဆိပာ်စၢၤအီၤ.
SES အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အကါဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်သုးပူၤဖျဲးကွံာ်အသးနာ်သက့ ပှၤအိၣ်ဖဲထံလုၢ်ဘၢတၢ်အလီၢ်တနီၤနီၤ ဆၢတဲာ်လၢကအိၣ်ဖဲန့ၣ်ဒီးတဟးထီၣ်ကွံာ်ဘၣ်အိၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
A storm cell rolls in over Maroubra beach. Source: Instagram
Nicole Wastle မ့ၢ်ပှၤအိၣ်ဆိးဖဲ McDonald River ထံကျိဟီၣ်ကဝီၤ တၢ်လီၤဖုၣ်အလီၢ် လၢအမ့ၢ်သဝီဆံးဆံးဖိလၢအအိၣ်ဖဲဆ့ၣ်ဒနံၤဝ့ၢ်ချၢန့ၣ်လီၤ.
၂နံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် အဝဲအဟံၣ်လၢအအိၣ် ခံကထြၢ ထံလုၢ်ဘၢအီၤအိၣ်ဝဲဒၣ် ၄ဘျီလံန့ၣ်လီၤ.
ခီဖျိလၢတၢ်အိၣ်သးအံၤအဃိ တချုးဖဲထံလုၢ်ဘၢတၢ်ကဲထီၣ်ဒ်ဘၣ် သၢသီ လွံၢ်သီန့ၣ် အဝဲကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤအဟံၣ်ဖိဃီဖိ, အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ခိးကွၢ် တၢ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်ကစီၣ် လၢတၢ်ထိၣ်ဒွးမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤဝဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ် ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤအီၤ —Bureau of Meteorology app ဒီး အဝဲသ့ၣ်ဘိးထီၣ်ပာ်ဃာ်သ့ၣ်ဖု ဒ်သိးကသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲ ထံဟဲအါထီၣ်အဒိၣ်အယိၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်မၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးတချုးဖဲ ထံဟဲအါထီၣ်ဒ်ဘၣ်အခါန့ၣ်လီၤ.
“ပဝဲကိးဂၤဒဲးပလဲၤပှ့ၤပာ်စၢၤတၢ်အီၣ်တၢ်အီပီးလီဒီးပာ်ဖှိၣ်ပာ်အီၤဖဲတၢ်ထးဒၢတဖျၢၣ်အပူၤ, ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ပတၢ်ဆဲးကျၢကသီၣ်တဲာ်ကွံာ်သ့ ဒီး ပကအိၣ်ကတးထီပှဲၤသီလဲၣ်ပသ့ၣ်ညါအီၤဘၣ်အဃိ ပပှ့ၤပာ်တၢ်အီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အါတက့ၢ်လၢအမုၢ်နံၤမုၢ်သီတလၢၤကွံာ်ညီညီဘၣ်. မ့ၢ်လၢတၢ်ဒီၣ်တဲာ်ကွံာ်လီမ့ၣ်အူသ့ၣ်တဖၣ်သ့အဃိ ဒ်သိးပမ့ၣ်အူကအိၣ်အဂီၢ် ယဝၤလဲၤပှ့ၤမၤပှဲၤပာ် ရ့ၣ်နီၣ်သိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ယဲန့ၣ်ယမၤပှဲၤပာ်ထံ လၢပကအိအီၤအဂီၢ်ဒီး သ့ဃၢၤသးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ”.
“နမၤပာ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤမ့ၢ်ဝံၤခဲလၢာ်န့ၣ်, နစးထီၣ်စိာ်ထီၣ်နတၢ်ဖိတၢ်လံၤဖဲတၢ်ဖီလာ်သ့ၣ်တဖၣ်ဆူတၢ်ဖီခိၣ် ဒီး အဂၤတခါန့ၣ် နသုးပာ်နသိလ့ၣ်, နချံ တၢ်တခါဂ့ၤတခါဂ့ၤလၢနသုးအီၤဒီး trailer သ့သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် သုးပာ်အီၤဆူတၢ်လီၢ်ထီၣ်ထီ. မ့ၢ်ဝံၤန့ၣ် အိၣ်ခိးကွၢ်မ့ၢ်အကဟဲဆူၣ်ထဲထဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.”
ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဟံၣ်ဖိဃီဖိသ့ၣ်တဖၣ်ကဘၣ်သုးကွံာ်သးသ့ဝဲဒၣ်အဃီ Ms Wastle ကတဲာ်ကတီၤဒီး ပာ်ဖှိၣ်ပာ်စၢၤဝဲ lifejackets ဆ့ကၤလၢတၢ်သိးအီၤဖဲထံကျါဒီးထီၣ်ဖီသ့သ့ၣ်တဖၣ် ဒီး ချံဆံးဆံးဖိတဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.
အဝဲအိၣ်ခိးထိၣ်ကွၢ်စ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ် ထံထီၣ်အပတီၢ်ဖဲအဟံၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.
“လပီအထီကတၢၢ်ထီၣ်တုၤဖဲလဲၣ်န့ၣ် ပတိၤနီၣ်လီၤပာ်ဖဲတၢ်ဒူၣ်လိၤဒီး ကသံၣ်ထံဖးဒိၣ်လၢအလီၤမျၢ်ညီညီဘၣ် ပတိာ်နီၣ်အီၤတဆီဘၣ်တဆီ, ပကွဲးနီၣ်လီၤစ့ၢ်ကီးတၢ်ဆၢကတီၢ်ဒီး မုၢ်နံၤမုၢ်သီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လပီမ့ၢ်ဟဲအသီတခါကဒီး ပမၤနီၣ်ကဒီးအသီတဘျီ ဒီး တၢ်အံၤဟ့ၣ်လီၤပှၤတၢ်နဲၣ်ကျဲ မ့ၢ်လပီအံၤ မ့ၢ်အထီအါထီၣ်ဧါ အဖုၣ်လီၤကဒါက့ၤဧါန့ၣ်လီၤ.”
တၢ်ပာ်တၢ်ဆဲးကျိးဒီး တၢ်ချၢန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်လၢအကါဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.
ဖဲထံဒိၣ်ထီၣ်အခါ ဟံၣ်လီတဲစိအကျိၤသ့ၣ်တဖၣ် ဒီၣ်တဲာ်အသးသ့, လီတဲစိစိာ်စုဒီး အ့ထၢၣ်နဲးသ့ၣ်တဖၣ်ဒီၣ်တဲာ်ကွံာ်အသးသ့အဃိ ပှၤတနီၤနီၤန့ၣ် သူဝဲဒၣ် walkie-talkies စဲးကတိၤတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
နာ်သက့ Ms Wastle ဃုထၢဝဲဒၣ်ကျိၤကျဲလၢအလီၤဆီတခါန့ၣ်လီၤ.
“ဒ်သိးပလီတဲစိသ့ၣ်တဖၣ် ကန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆဲးကျိးထီဘိအဂီၢ် ပဆီတလဲကွံာ် ပအ့ထၢၣ်နဲး ဆူ satellite မူဖျၢၣ်ဒိအတၢ်ဆဲးကျိး, တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်လိၣ်ဘၣ်နီၣ်နီၣ် တမၤတသ့ဘၣ်မၤအီၤနီၣ်နီၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအံၤန့ၣ် နလီမ့ၣ်အူမ့ၢ်န့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် နတၢ်တအိၣ်နီတမံၤလၢၤဘၣ် နမၤတၢ်တသ့နီတမံၤလၢၤဘၣ်, satellite ဝဲၤကျိၤန့ၣ် နထီထီၣ်အီၤအဂီၢ် နဂိာ်နုာ်လီၤအီၤဖဲ န generator အ့ထၢၣ်နဲးစဲးခိၣ်အလိၤ ဒီး ဖဲန့ၣ်အကစးထီၣ်မၤတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ.”
SES အပှၤမုာ်သးမၤကလီတၢ် Cristina Sabato ဟ့ၣ်ကူၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်လၢ တဘၣ်ပတုာ်နသိလ့ၣ်ဖဲသ့ၣ်ထူၣ်အဖီလာ်တဂ့ၤ, တဘၣ်ပတုာ်အီၤဘူးဒီးထံကျိၤတဂ့ၤ, မ့တမ့ၢ် တဘၣ်ပတုာ်အီၤဘူးဒီးတၢ်လၢအမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတၢ်သ့ သ့ၣ်တဖၣ်တဂ့ၤ.
တၢ်အကါဒိၣ်ကတၢၢ်လၢသးသမူအဂီၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ လ့ၤတက့ၤ တဘၣ် နီခီတဲာ် မ့တမ့ၢ် နီနုာ်လီၤသိလ့ၣ်ဖဲထံကျါတဂ့ၤ.
ထံလၢအဒုအံၤအဖီလာ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကအိၣ်ဒီးတၢ်လၢနထံၣ်အီၤတသ့ဘၣ် ဒ်အမ့ၢ် တၢ်က့တၢ်ခီ တၢ်ကၢ်တူး အကူးအက့ ဒီး တၢ်ပူၤသ့ၣ်တဖၣ်. အဝဲသ့ၣ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢ အကဝၢ်လီၤကွံာ်သိလ့ၣ် အကတွံၢ်လီၤကွံာ်သိလ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်သ့အဂုၤအဂၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ဖိတၢ်ဃၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဟဲထီၣ်ဒိးနသိလ့ၣ် မ့တမ့ၢ် ဟဲနုာ်လီၤဖဲနသိလ့ၣ်အပူၤသ့န့ၣ်လီၤ.
