مردمان اولی آسترالیا شامل ابورجینل و جزیره نشینان تنگه تورس می‌شوند که ده‌ها هزار سال قبل از ورود اروپاییان در این سرزمین زندگی می‌کرده اند.
داکتر احسان آذری استاد پوهنتون وسترن سیدنی می‌گوید که مردمان ابورجینل و جزیره نشینان تنگه تورس در این کشور حدود ۶۵ هزار سال تاریخ دارند.
«مردمی که اولین بار به آسترالیا آمده بودند بنام ابورجینل و همچنان باشنده گان تنگه تورس که در شمال شرق آسترالیا موقعیت دارد، یاد می‌شوند که تقریبا ۶۵ هزار سال قبل به آسترالیا با قایق ها و کشتی های بسیار بسیط و ابتدایی به این قاره آمدند.»
آقای آذری می‌گوید که مردمان اولی آسترالیا به قبیله های مختلف تقسیم شده و به زبان‌های مختلف صحبت می‌کنند.
« اینها از لحاظ قومی تقریباً به ۲۵۰ قبیله مختلف تقسیم می‌شود و صدها زبان هم اینها دارند و از لحاظ فرهنگی، از لحاظ مراسم دینی و مذهبی ایشان بسیار مسائل دلچسپی دارد.»
Source: Source: NITV
'ساربانان افغان'
قبل از اینکه اروپایی ها به آسترالیا بیآیند و در اینجا ساکن شوند، فقط بومیان آسترالیا در مناطق مختلف این کشور زندگی می‌کردند.
پس از کشف آسترالیا، برای اولین بار سکونت اروپایی‌ها در سال ۱۷۸۸م در این کشور آغاز شد. زمانی که اروپایی‌ها برای اولین بار به آسترالیا آمدند، در آن زمان سفر به مناطق دورافتاده این کشور بسیار سخت بود، اما اروپایی‌ها می خواستند مناطق دورافتاده آسترالیا را به شهرها متصل کنند و یک راه حل آسان برای مشکل ترانسپورتی پیدا کنند. به همین دلیل است که مقامات برخی از مستعمرات آسترالیا تصمیم گرفتند تا شترها را به آسترالیا بیاورند و مشکل ترانسپورتی به مناطق دور افتاده آسترالیا را حل کنند.
داکتر احسان آذری می‌گوید که پس از ورد سه نفر اول، هزاران تن دیگر با کشتی‌ها برای اشتغال به آسترالیا آمدند.
« سه نفر بودند و در سال ۱۸۶۰ آمدند. اما بعد از آن در همین دهه ۱۸۶۰ تعدادی افغانهای ساربان به هزاران تن رسید و در اینجا اینها ثابت ساختند که بهترین وسیله زیرساخت های اقتصادی آسترالیا را اینها می توانند ارائه کنند.»
Source: AAP Image/Broken Hill City Library
'میراث ساربانان افغان'
فهیم هاشمی، فیلم‌ساز افغان مقیم شهر ادیلید می‌گوید ساربانان افغان نقش بسیار سازنده و بزرگی را در توسعه و پیشرفت آسترالیا بازی کرده‌اند.
آقای هاشمی می‌گوید: «وقتی شما با مورخین اینجا می‌نشینید و صحبت می‌کنید، اکثریت می‌گویند که اگر افغانهای ساربان آن وقت در آسترالیا نمی‌بودند، آسترالیا عظمت امروزی‌اش را نداشت، یعنی شاید سی-سی‌وپنج سال عقب‌مانده‌تر از حال می‌بود».
ساربانان افغان از زمان ورود به آسترالیا، در چهار حوزه اصلی مشارکت‌های چشمگیری داشته‌اند و برخی از میراث‌های آنها باقی مانده است.
اولاً افغانها در کشف آسترالیا نقش اساسی داشتند و با کمک افغانها محققین توانستند به مناطقی از آسترالیا که قبلاً غیرقابل دسترس بود سفر کنند.
اسناد منتشر شده نشان می دهد که تعدادی از ساربانان افغان بین سالهای ۱۸۷۰ و ۱۸۹۰ با گروه هایی که به دنبال کشف مناطق دورافتاده آسترالیا بودند، همکاری کرده اند.
به عنوان مثال، در سال ۱۸۷۲، سه تن افغان به نام های کامران، جمعه خان و آلانه، در یک پروژه مهم به سرپرستی ویلیام گاس شرکت کرده بودند که منجر به کشف ۱۳۲ هزار کیلومتر مربع زمین در مناطق مرکزی آسترالیا شد.
ثانیاً، ساربانان افغان در ساخت راه‌آهن و ایستگاه‌های راه‌آهن نیز سهم قابل توجهی داشته‌اند. راه‌آهن آسترالیای جنوبی – قلمرو شمالی آسترالیا ابتدا به پاس خدمات این شتربانان «افغان اکسپرس» نامیده شده بود، اما بعدها به «غان/گان» که اختصاری از نام افغان است، تغییر یافت.
سوم، یکی دیگر از وظایف مهم ساربانان افغان در آسترالیا، انتقال کالاها و مواد معدنی از یک نقطه آسترالیا به نقطه دیگر بود.
علاوه بر این، ساربانان افغان به مذهب و فرهنگ خود نیز در آسترالیا کار کرده‌اند و اولین مسجد در تاریخ این کشور را ساخته‌اند. آقای آذری می گوید که ساربانان افغان دین و فرهنگ خود را دوست داشتند و در مناطق مختلف آسترالیا مساجد ساخته اند.
Source: AAP Image/James Shrimpton
«آنها اولین کاری که پس از آمدن شان می‌کردند، مسجد برای خود می‌ساختند و دومین کاری که می‌کردند وفاداری خود را نشان می‌دادند.»
'بازگشت به زادگاه خود'
ورود ساربانان افغان به آسترالیا تا سال ۱۹۲۰م ادامه داشت. ساربانان افغان اجازه نداشتند تا خانواده های خود را از افغانستان به آسترالیا بیاورند، بعد از سال ۱۹۲۰م بسیاری از ساربانان افغان کوشش کردند دوباره به برخی از مناطق افغانستان و هند بریتانیوی برگردند ولی یکتعداد در آسترالیا ماندند.
آقای هاشمی می‌گوید وقتی که افغانهای ساربان به آسترالیا آمدند، یگانه رفیق و یگانه دوست بسیار نزدیک شان مردم ابورجینل بودند.
«به خصوص از نظر خانواده‌داری، مردم ابورجینل همچنان که شما می‌فهمید، بسیار متکی به خانواده‌ها هستند، خانواده‌ها را عزت می‌کنند، مثلاً خانواده‌های شان مثل افغانها کلان هستند، چندین پسر و دختر دارند، و بالاخره به کلان‌های خود احترام بسیار خاصی دارند».
اما با گذشت زمان، برخی از آنها با زنان ابورجینل روابط عاشقانه برقرار کردند و در نتیجه، نسلی از خود بر جا گذاشتند که امروزه به نام افغانهای ابورجینل یا ابورجینل‌های افغان معروفند.
بيشتر بخوانيد
با صبا رند، نسل چهارم یک شتربان بلوچ افغان آشنا شوید
داکتر آذری می افزاید که نویسنده گان و دانشمندان آسترالیا از ساربانان افغان در آثار خود به خوبی یاد کرده اند و حقایق را بیان کرده اند.
« مورخین، دانشمندان آسترالیا، نویسنده گان آسترالیا و هنرمندان آسترالیا که فلم ساختند از افغانهای که اولین بار اینجا آمدند. اینها خدمات افغانها را برجا کرده و واقعیت های اینها را هم در کتاب کتبی و هم در داستان ها و ناول ها ما پیدا میکنیم اما بصورت رسمی دولت آسترالیا تا کنون اینطور یک چیزی ملموس را متاسفانه که همان خدمت آنها را جبران کرده باشند تاکنون نکرده اند.»
داکتر پامیلا راجکووسکی، نویسنده و محقق در شهر ادیلید آسترالیا، می‌گوید داستان ساربانان افغان، داستان دو قاره بزرگ است. او می‌گوید که این افراد از قسمت های مختلف افغانستان و بلوچستان با فرهنگ های مختلف به آسترالیا آمده بودند.
«این داستان دو قاره است که این افراد از قسمت های مختلف افغانستان آمده بودند، از بلوچستان آمده بودند که اکنون بخشی از پاکستان است.»
داکتر پامیلا می‌گوید، زمانی‌که پناهجویان افغان برای اولین بار به شهر ادیلید رسیدند یکی از نواسه های ساربانان افغان برایش گفت که نگران پناهنده گان افغان است زیرا آنها از راه دور به اینجا آمده اند و ممکن است برادران و خواهران آنها باشند و از قریه آمده باشند که اجداد خودش آمده بودند.
Source: AAP Image/State Library of Queensland
«من به یاد دارم وقتی که اولین گروه پناهجویان افغان به شهر ادیلید آمدند، فرزندان ساربانان افغان برایم گفتند که ما نگران آنها هستیم.»
«برایم گفتند که آنها ممکن خواهران و برادران ما باشند.»
مناطق مری و پورت آگوستا در ایالت آسترالیای جنوبی، آلیس اسپرینگ در قلمرو شمالی آسترالیا، پرت مرکز ایالت آسترالیای غربی و بروکن هیل در ایالت نیوساوت‌ولز از مکان‌های اصلی صدها، اگر نه هزاران، افغان-ابورجینل‌تبار هستند.
دارن حسن، از نسل چهارم ساربانان افغان است که در حال حاضر در منطقه بروکین هیل، ایالت نیو ساوت ویلز زندگی می‌کند او می‌گوید افتخار دارد که از نسل ساربانان افغان است.
آقای حسن می گوید که نیاز است در مورد ساربانان افغان به مردم معلومات داده شود که اینها چه کسانی بودند و در اینجا چه کردند. او می افزاید، واضح است که حکومت در این قسمت مسئولیت دارد.
« من فکر می کنم جالب است که درک گسترده تری از این که آنها چه کسانی بودند و چه کار کرده اند داشته باشیم. واضح است که دولت در این زمینه مسئولیت دارد.»
